Osobowość jest jednym z najbardziej fascynujących i złożonych aspektów ludzkiej psychiki. Obejmuje unikalne cechy, zachowania, preferencje i reakcje każdej jednostki. Osobowość może być postrzegana jako wewnętrzny „schemat” lub zestaw cech, które wpływają na to, jak myślimy, działamy i reagujemy na różne sytuacje życiowe.
Typy osobowości natomiast to klasyfikacje, które pomagają zrozumieć i opisać różnice między ludźmi. Istnieje wiele teorii i narzędzi, które pozwalają na dokładniejsze zdefiniowanie różnych rodzajów osobowości i wyjaśnienie, dlaczego ludzie zachowują się w określony sposób.
Badanie osobowości jest procesem, który pozwala zidentyfikować oraz zrozumieć cechy i preferencje badanego.
Najczęściej bada się ją poprzez specjalnie przygotowane testy osobowości, które są oparte na teoriach naukowych. Testy osobowości, choć swoją formą mogą przypominać testy szkolne, nie powinny mieć wartości oceniającej.Warto eksplorować różne teorie i narzędzia związane z typami osobowości, aby zdobyć lepsze zrozumienie samego siebie i innych, co może prowadzić do osiągnięcia większej satysfakcji zarówno w życiu zawodowym, jak i osobistym. Wśród popularnych teorii powiązanych z typami osobowości wymienia się:
Jedną z najwcześniejszych teorii na temat typów osobowości była teoria Hipokratesa. W jego koncepcji istniały cztery podstawowe typy osobowości związane z różnymi cieczami ciała.
Sangwiników uważano za żywiołowe i pełne energii. Według Hipokratesa osoby te miały nadmiar krwi w organizmie, co sprawiało, że były ekstrawertyczne, towarzyskie i pełne entuzjazmu. Były to osoby, które łatwo nawiązywały kontakty społeczne i były otwarte na nowe doświadczenia.
W przypadku choleryków charakterystyką miał być nadmiar żółci, co według Hipokratesa powodowało, że byli aktywni, zdecydowani i czasem nawet agresywni. Osoby choleryczne były uważane za osoby ambitne, pewne siebie i zdeterminowane, ale czasem mogły być również skłonne do wybuchów gniewu.
Inaczej w przypadku melancholików, którym Hipokrates przypisywał nadmiar czarnej żółci, co prowadziło do cech takich jak introwersja, skłonność do refleksji i analizy. Melancholików uważano za osoby kreatywne, wrażliwe i głęboko myślące. Jednak byli też skłonni do melancholii i smutku.
Natomiast gdy mowa o osobach flegmatycznych to miały mieć nadmiar śluzu w organizmie, co wpływało na ich spokojne i opanowane zachowanie. Były to osoby cierpliwe, łatwo dostosowujące się do sytuacji i rzadko wykazujące emocje. Jednak mogły wydawać się niezainteresowane lub apatyczne.
MBTI to narzędzie do oceny osobowości, które opiera się na teorii Carla Gustava Junga. Klasyfikuje osobowość na podstawie czterech wymiarów: ekstrawersja/introwersja, percepcja/intuicja, myślenie/uczucia i osądzanie/percepcja. Istnieje szesnaście różnych typów osobowości w ramach systemu MBTI.
Teoria typów zawodowych Johna Hollanda jest jednym z podejść do badania związków między osobowością a wyborem zawodu. Holland zakłada, że każdy zawód ma charakterystyczne cechy, które odpowiadają określonym typom osobowości. Według tej teorii istnieją sześć głównych typów zawodowych, a ludzie mogą być sklasyfikowani w jednym lub kilku. Oto krótka charakterystyka tych typów osobowości:
Teoria Wielkich Pięciu Cech Osobowości (Big Five) jest jednym z najbardziej uznawanych modeli oceny osobowości. Skupia się na pięciu głównych cechach: neurotyczność, ekstrawersja, otwartość na doświadczenia, ugodowość i sumienność. Każda z tych cech wpływa na zachowanie i preferencje jednostki.
Zgodnie z naszymi założeniami Extended DISC® bada tylko style zachowań, a nie osobowość. Jest narzędziem praktycznym, które pokazuje różnorodność ludzkich zachowań i je opisuje. Z kolei osobowość jest pojęciem teoretycznym. Co za tym idzie, jest przedmiotem nauki, która w ciągu swojego rozwoju stworzyła wiele definicji osobowości. Jest więc pojęciem szerszym niż styl zachowania. Dlatego w przypadku Extended DISC® sformułowania “badanie osobowości” bądź “typy osobowości” świadomie pomijamy.
Extended DISC® opiera się na pracach Carla Gustava Junga i Williama Moultona Marstona. Analizuje zachowania ludzkie w kontekście czterech kategorii: percepcja, intuicja, myślenie i uczucia. To narzędzie pomaga zrozumieć, w jaki sposób jednostka komunikuje się, reaguje na stres, podejmuje decyzje i pracuje w zespole. Jest to niezwykle przydatne w kontekście rozwoju osobistego i zawodowego. Pozwala także poznać kwestie powiązane z naturalnymi zdolnościami, pomaga wskazać predyspozycje zawodowe.
Jak już wspomnieliśmy, model nie klasyfikuje ludzi na dobrych i złych, ale opisuje naturalne reakcje w różnych sytuacjach dzięki 4 stylom zachowań. Na czym polegają? Pod każdą z liter kryje się zestaw cech i postaw:
Podstawowy raport Extended DISC® pokazuje naturalne zachowania i to, co z nich wynika, czyli styl komunikacji, reakcje na bodźce zewnętrzne (co motywuje i demotywuje daną osobę, co wywołuje stres) oraz mocne strony i naturalne talenty (rozumie się przez nie zachowania niewymagające dużego wysiłku). Typy osobowości są więc tu wskazówką i osią interpretacji. Co równie istotne wyniki Extended DISC® pokazują, jaki badany jest, nie zaś, jaki wydaje się mu, że powinien być w obecnym środowisku pracy. Zaletą tego narzędzia jest również to, iż zostało dostosowane do polskich warunków, co potwierdzają organizacje, w których jest ono stosowane.
Przede wszystkim poznanie swojego naturalnego stylu działania oraz zdolności adaptacyjnych jest bardzo pomocne dla osób badanych – dostarcza informacji, dzięki którym może on poprawić swoją współpracę z innymi, lepiej radzić sobie ze stresem czy wzmocnić własną motywację.
Z kolei menedżerowie mogą wykorzystać badanie do lepszego zrozumienia swojego zespołu i tego, jak nim zarządzać. Określenie typu osobowości (czy też przeanalizowanie stylu wg Extended DISC®) umożliwia dostosowanie podejścia i stylu zarządzania do indywidualnych potrzeb pracowników. Sami zatrudnieni natomiast (również w porozumieniu z menedżerami czy z ich wsparciem) poznając swoje cechy osobowości i wynikający z tego styl, mogą wykorzystać wskazówki z Extended DISC® do wyboru ścieżki zawodowej wewnątrz organizacji.
Czy Extended DISC® to test osobowości?
Extended DISC® nie jest testem osobowości w tradycyjnym rozumieniu. Choć jego podstawą są typy osobowości (zachowań), to nadal jest to narzędzie biznesowe, które nie ocenia osobowości, ale pomaga zrozumieć, jakie są naturalne preferencje i style zachowań jednostki. Dzięki temu pracownicy mogą efektywniej komunikować się, budować lepsze relacje zawodowe i osiągać lepsze wyniki w pracy. Jednocześnie analiza zwraca uwagę, że każdy badany posiada cechy dwóch lub trzech stylów zachowań.
Osobowość jest niezwykle złożonym i fascynującym obszarem psychologii. Istnieje wiele różnych teorii, typów osobowości i narzędzi badawczych. Extended DISC® może pomóc specjalistom ds. rozwoju, coachom, trenerom, menedżerom, którym zależy na poprawie komunikacji, relacji i efektywności zawodowej.
W świecie biznesu, gdzie ludzie są kluczowym aktywem, narzędzia takie jak Extended DISC® pozwalają na lepsze wykorzystanie potencjału każdej jednostki i tworzenie bardziej efektywnych i harmonijnych zespołów.
Wszelkie prawa zastrzeżone - Extended Tools Polska