Jednym z kluczowych czynników skutecznego zarządzania zespołem pracowników jest docenianie ich pracy i sukcesów. Pochwały pełnią wiele funkcji w budowaniu dobrego miejsca pracy, ale należy wiedzieć, jak powinny wyglądać i kiedy warto doceniać zatrudnionych za ich osiągnięcia.
Wbrew pozorom, wciąż wielu menedżerów ma wątpliwości co do tego, czy częstsze docenianie współpracowników ma uzasadnienie. Kryje się za tym często dość surowe podejście do wymagań, jakie są stawiane w firmie, perfekcjonizm, czy obawa, że pochwała pracownika może sprawić, że ten przestanie się starać. W wielu wypadkach wynika to z faktu, iż menedżerowie nie mają wiedzy, jak sprawiedliwie chwalić swoich podwładnych i jakie korzyści to przynosi. Oto niektóre przykłady:
Pracownik doceniony to pracownik zmotywowany. Szczególnie w wypadku dużych firm, gdzie łatwiej o anonimowość i alienację, docenianie oznacza zauważenie postępów pracownika czy jego wyników. Daje to motywację do dalszego działania i podkreśla, że praca wykonana przez daną osobę jest potrzebna. Pracownicy wszak potrzebują widzieć w swoich zadaniach sens. Motywacja pracownika chwalonego będzie rosła, jeśli informacja zwrotna będzie adekwatna do jego wysiłku i faktycznych wyników.
Zaleta ta wiąże się z powyższą – dzięki wyższej motywacji, pracownicy chcą osiągać coraz lepsze rezultaty swojej pracy. Ma to szczególnie uzasadnienie, gdy pochwała ma nie tylko wymiar osobisty, ale i np. finansowy. Pochwały to oczywiście tylko jeden z elementów produktywności, ale warto pamiętać, iż mają na nią wpływ.
Budowanie atmosfery zaufania i ścisłej współpracy nie jest łatwe. Każdy pracownik ma inne oczekiwania i potrzeby, tym niemniej pochwały to jeden ze sposobów, aby wpłynąć na budowanie lepszych relacji w zespołach. Dają poczucie sprawiedliwości i uznania za swoje osiągnięcia, potrafią zjednoczyć w walce o realizację celów biznesowych.
Powyższe pytanie dotyczy przede wszystkim kultury organizacyjnej i stylów przywództwa obecnych w firmie. Pochwały mogą przybierać różne formy, wśród których warto wymienić:
To najprostszy sposób na wyrażenie uznania dla dokonań danego pracownika. Wystarczy podziękować pracownikowi za dobrą pracę i jego wysiłek. W kontekście istotności tego typu pochwała powinna być dość powszechna, jednocześnie powinna raczej dotyczyć mniejszych (choć wciąż istotnych) dokonań. Mogą mieć związek np. z pierwszymi krokami w nowym otoczeniu, co może podnieść poczucie satysfakcji w dopiero co poznawanym miejscu pracy.
Uznania wykonywanej pracy może być również wyrażane na forum danego zespołu czy całej, mniejszej firmy. Powinno więc dotyczyć sukcesów, które walnie przyczyniają się do realizacji celów biznesowych firmy. Ponadto dobrym zwyczajem jest publiczne ogłaszanie awansów, czy to na wspomnianym forum, czy za pośrednictwem wewnętrznej firmowej stronie internetowej, czy na tablicach informacyjnych. Tego typu pochwała i gratulacje podnoszą transparentność firmy.
Choć wszelkie pochwały słowne lub przekazywane za pomocą innych środków komunikacji są ważne, to dla wielu pracowników ważnym elementem pracy są wszelkiego rodzaju premie i gratyfikacje. Oczywiście organizacje mogą z góry ustalić system premiowania i realizować go zgodnie z założeniami, tym niemniej w mniejszych firmach okazyjne premiowanie to świetny sposób na zaangażowanie pracowników w jeszcze bardziej wytężoną pracę. Dobrym rozwiązaniem jest także zastosowanie różnych benefitów pozapłacowych pod warunkiem, że będą one odpowiadały potrzebom pracowników.
Choć nie zawsze feedback oznacza pochwałę, to bez wątpienia powinien zawierać jej elementy. Regularne dawanie feedbacku to ważny element skutecznego zarządzania zespołem. Dzięki temu pracownicy wiedzą, co robią dobrze, a co powinni poprawić, co przyczynia się do lepszego ich rozwoju. Oczywiście feedback musi być uczciwy i realnie pokazujący sukcesy danego pracownika.
Wybrana forma pochwały ma znaczenie, podobnie jak jej częstotliwość. Pochwały muszą być umocowane w rzeczywistości – bez lukrowania, bez chwalenia za proste osiągnięcia za każdym razem. Pochwały również nie powinny przykrywać elementów, które pracownik musi poprawić. Nadmiernie chwalenie może wywołać skutek odwrotny do zamierzonego. Pracownicy mogą pomyśleć, iż ich praca tak naprawdę nie ma większego znaczenia, bo czego nie zrobią, to pochwała i tak się pojawi. Menedżerowie muszą mieć wypracowany system pochwał, który pozwoli im uniknąć błędów.
Istnieje również inny podział. Naturalne jest chwalenie na linii – menedżer – pracownik. Co ważne jednak pracownicy mogą chwalić siebie nawzajem i dziękować sobie za pomoc czy świętować w ten sposób sukcesy. Taki system pochwał pracowniczych może funkcjonować np. na specjalnym kanale czatu firmowego, który służy do doceniania i dziękowania innym.
Warto tego typu rozwiązanie wprowadzić w firmie, gdyż buduje poczucie jedności. Stworzenie własnego systemu pochwał (za co, kiedy i jak) w ramach kultury organizacyjnej może także pomóc nowym pracownikom na szybsze zintegrowanie się z resztą zespołu.
Kontekst pochwał dla członków zespołów jest równie istotny. Innymi słowy, powód pochwały musi być adekwatny do poziomu danego pracownika. Oznacza to, że menedżerowie czy dział HR nie powinien gratulować oczywistych osiągnięć, które są na granicy z podstawowymi obowiązkami każdego pracownika. Za co w takim razie warto chwalić?
Bez wątpienia podstawową okazją do chwalenia pracowników jest to, że wykonują dobrze swoją pracę. Będzie to miało wpływ na ich satysfakcję z codziennych obowiązków – wiąże się z tym chwalenie za osiągnięcie określonych celów. Jeśli pracownik terminowo wykonał swoją pracę, to warto o tym mówić.
Ambitne, dobrze wyznaczone cele nigdy nie są łatwe do spełnienia, w związku z czym pochwała będzie tu jak najbardziej na miejscu. Mierzalne osiągnięcia nie są wszak tylko po to, aby je spełniać, ale aby pomagać w rozwoju pracownika i firmy. Naturalnym, ludzkim krokiem jest dostrzeganie tego typu sukcesów i uznanie ich za ważne.
Inną okazją do pochwały jest sytuacja, w której pracownik wykazał się znaczącą inicjatywą i kreatywnością, które wykraczały poza jego zwyczajne obowiązki. Firmy, które tkwią w starych schematach, obniżają swoją konkurencyjność. Dlatego pracownicy, którzy wykazują się zaangażowaniem i chęcią wprowadzania zmian, powinni być chwaleni za swoją postawę. W ten sposób menedżerowie wysyłają czytelny sygnał, iż tego typu postawa jest w firmie bardzo mile widziana i może być nagradzana. Inicjatywa może dotyczyć także sytuacji, w której pracownik zapobiegł jakiemuś zagrożeniu, co pozwoliło firmie uchronić się przed dużymi stratami.
Kolejnym częstym powodem pochwał jest zaangażowanie i staż pracownika. Lojalność zatrudnionych to bardzo cenna waluta, którą należy nagradzać zarówno słownie, jak i za pomocą dodatkowych nagród czy premii. Dla innych pracowników będzie to ważna informacja – lojalność względem pracodawcy się opłaca, bo ten ją dostrzega.
Chwalenie pracowników to skuteczny sposób na zwiększenie ich motywacji, zaangażowania i poprawy wyników firmy. Warto pamiętać, że pochwały powinny być skierowane nie tylko do najlepszych pracowników, ale do wszystkich, którzy wykonują swoją pracę dobrze i z zaangażowaniem.
Mogą więc przybierać różne formy, jednak bez względu na to, warto stosować je regularnie, a nie tylko od czasu do czasu. Jednocześnie powinny być integralną częścią polityki personalnej firmy i kultury organizacyjnej, co przyczyni się do budowania i wzmacniania pozytywnych relacji w zespole oraz osiągnięcia lepszych wyników.
Jak widać, pochwały pracowników pozytywnie wpływają na ich efektywność i, co najważniejsze, na motywację. Obecnie motywowanie pracowników jest jednym z największych wyzwań pracodawców. Badania, zarówno międzynarodowe, jak i polskie, pokazują, że w ostatnich latach pracownicy szczególnie odczuwają obniżoną motywację.
Pamiętaj, że to, co motywuje jednych, niekoniecznie sprawdzi się w przypadku innych. Indywidualne podejście zarówno w motywowaniu jak i pochwałach jest kluczem do pożądanych efektów. Jeśli szukasz sposobu na poznanie indywidualnych potrzeb i preferencji pracownika, polecamy zapoznać się z raportami Extended DISC, które m. in. udzielają informacji na temat czynników motywujących i demotywujących dla danej osoby.
Wszelkie prawa zastrzeżone - Extended Tools Polska